Witamina A to grupa związków chemicznych rozpuszczających się w tłuszczach, której najważniejszym związkiem jest Retinol (stąd też jej druga nazwa). Odkryta została w 1931 roku, natomiast zaraz po II wojnie światowej rozpoczęto jest przemysłową produkcję na skalę światową. Jej obecność staje się kluczowa w zachowaniu zdrowia wszelkich miękkich tkanek organizmu jak: skóra, paznokcie, oczy, błony śluzowe czy włosy. Witamina ta jest magazynowana w organizmie, więc nie ma konieczności codziennego jej uzupełniania. Skutki jej braku znane były już w starożytności i nazywane były kurzą ślepotą.
Struktura Retinolu - główna postać witaminy A, Źródło: Wikipedia
FUNKCJE WITAMINY A
- regulacja wzrostu i funkcjonowania komórek tkanki nabłonkowej,
- odpowiada za stan skóry, włosów i paznokci,
- reguluje aktywność tkanki kostnej w tym zębów,
- obniża poziom choresterolu we krwi i wspomaga funkcjonowanie układu krwionośnego,
- udział w gospodarce hormonalnej (hamowanie wydzielania tyroksyny - tarczyca),
- warunkuje rozwój komórek rozrodczych,
- czynnik wzrostu (współdziała z hormonem wzrostu) - zwłaszcza u dzieci,
- udział w odbieraniu bodźców wzrokowych.
NIEDOBÓR (HIPOWITAMINOZA) WITAMINY A
Najczęstszymi problemami związanymi z niedoborem witaminy A są:
- problemy ze skórą i naskórkiem (kruche paznokcie, łuszczyca, rogowacenie dłoni i stóp, wysypki),
- problemy z włosami (suche, łamliwe włosy, łysienie plackowate),
- problemy ze wzrokiem (pogorszenie wzroku, kurza ślepota - ślepota zmierzchowa),
- rogowacenie przewodu pokarmowego (brak apetytu, skłonności do biegunek),
- porowatość kości oraz zanik miazgi zębowej i zębiny,
- zahamowanie wzrostu u dzieci.
Z uwagi na spore zapasy witaminy A w wątrobie objawy niedoboru pojawiają się dopiero po kilku miesiącach od jej braku w spożywanym pokarmie.
Niedobór witaminy A na świecie, Źródło: Wikipedia, Autor: Petaholmes
PRZEDAWKOWANIE (HIPERWITAMINOZA) WITAMINY A
W przypadku nadmiernego spożywania witamy przez dłuższy czas mogą wystąpić zatrucia przewlekłe. Na początku zbyt duża ilości witaminy A w organizmie objawia się:
- drażliwością,
- zmniejszonym apetytem,
- swędzeniem,
Przy dłuższym utrzymywaniu się nadmiaru witaminy A mogą pojawić się objawy:
- zmęczenie,
- wypadanie włosów,
- bóle stawów i bóle kostne,
- zaburzenia w pracy wątroby i śledziony,
- zmniejszone uwapnienie kości mogące skutkować osteoporozą,
- w przypadku kobiet w ciąży hiperwitaminoza może skutkować wadami wrodzonymi u dzieci.
Istnieją przypadki śmiertelne spowodowane hiperwitaminozą A, spowodowane głównie spożyciem wątroby niektórych zwierząt. Głównie zwierzęta polarne mają wysokie stężenie tej witaminy - wątroba niedźwiedzia polarnego zawiera śmiertelną ilość witaminy A. W 100g znajduje się 1 800 000 [IU] - przekracza to ponad 300 razy dzienne zapotrzebowanie człowieka na tą witaminę.
ŹRÓDŁA WITAMINY A
Głównym źródłem witaminy A dla człowieka jest spożywanie wraz z pokarmem pochodzenia roślinnego prowitaminy A. Innymi ważnym źródłami są wątroby zwierząt (rzecz jasna poza polarnymi) oraz produkty mleczne. Dzienna dawka witaminy A to (wyrażona w różnych jednostkach): 1,5 [mg] - 1500 [µg] - 5000 [IU].
Tabela: Zawartość witaminy A w poszczególnych produktach (na 100g produktu) w [µg]:
| Produkt | [µg] |
| Tran | 18 000 |
| Wątroba drobiowa | 9 700 |
| Wątroba wołowa | 8 800 |
| Marchew | 1 650 |
| Natka pietruszki | 990 |
| Masło | 800 |
| Szpinak | 700 |
| Dynia | 472 |
| Jajko | 375 |
| Sałata | 144 |
| Pomidor | 123 |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz